TÜRK DIŞ POLİTİKASI ÜÇLEMESİ Gökmen KILIÇOĞLU Öz Türk Dış Politikasını (TDP) günümüze kadar inceleyen genel referans türünden çalışmalar mevcuttur. Bunlar arasında Mehmet Gönlübol’un ilk sayılabilecek çalışması, Faruk Sönmezoğlu’nun derleme ve telif çalışmaları ile Baskın Oran ve nitelikli bir ekipçe hazırlanan üç ciltlik “Türk Dış Politikası: Kurtuluş Savaşından Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar” eserleri ilk akla gelenler […]
Kategori Arşivleri: Yıl 42
Türk Dünyası’nın Akademik birikimi Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi Yıl: 42 makaleleri | TDA Dergi
ADİLŞAHLAR SULTANLIĞI ÜZERİNE YAZILAN FARSÇA YERLİ VEKAYİNAMELER Cihan Oruç Öz 1489 yılında Yusuf Adilşah tarafından kurulan Adilşahlar Sultanlığı, 1686 yılına kadar varlığını devam ettirmişti. Bu süre zarfında dokuz sultan Adilşahlar tahtına oturmuştu. Sultanlığın sınırları, ilk dönemlerde batı Maharaştra ve Kannada dilinin konuşulduğu bölgelerden ibaretti. Daha sonra ise Tungabhadra Nehri’nin kuzeyine doğru genişlemişti. XVII. asrın sonunda […]
JAMES MORIER’LE 1809 YAZINDA ERZURUM’DAN AMASYA’YA SEYAHAT Murat HANİLÇE, Yücel BULUT Öz Hacı Baba romanlarıyla ünlenen İngiliz yazar James Justinian Morier 1809’da İran’daki ilk diplomatik görevini tamamlayıp 7 Mayıs 1809 tarihinde Tahran’dan ayrılmıştır. İngiltere yolculuğunda sırasıyla Erzurum (15 Haziran), İstanbul (18 Temmuz) ve İzmir (7 Eylül) gibi şehirlerde duraklamış; buradan H.M.S. Success gemisiyle Malta’ya geçmiştir. […]
UMRANDAN UYGARLIĞA KÜLTÜRDEN İRFANA: CEMİL MERİÇ Mustafa KAYA Öz Çağdaş Türk düşüncesinde tarihten sosyolojiye, teolojiden felsefeye, uluslar arası ilişkilerden kültür araştırmaları ve sanat tarihine kadar pek çok alanda medeniyet ve kültür eksenli, pek çok araştırma, yazı ve teori ortaya atılmış ve tartışılmıştır. Türk düşünce tarihinde her kesimden aydının kaleme sarılıp bir şeyler söylediği bu kavramlar […]
MEDENİYET TARTIŞMALARI BAĞLAMINDA CEMİL MERİÇ: DOĞU, BATI VE TÜRK TOPLUMUNUN MEDENİYET TASAVVURLARI Kemaleddin TAŞ Öz Makalede, günümüzde yapılan medeniyet tartışmalarına önemli katkılar sunacağını düşündüğümüz gerek üslubu ve kaleminin keskinliğiyle gerekse eserlerinin muhtevası ve ele aldığı konularla halen, özellikle de son zamanlarda sürekli gündeme gelen, yakın dönem Türk düşünce hayatının önde gelen isimlerinden Cemil Meriç’in Doğu, […]
BATI MEDENİYETİ GÖLGESİNDE ÖTEKİLERİN İNŞASI Özlem TOPCAN Öz “Batı Medeniyeti” ile neyi kastediyoruz? Son zamanlarda Batı medeniyeti akademik ve politik çevrelerin temel tartışma konuları arasında yer almaktadır. Batı medeniyeti kavramının nasıl inşa edildiğine, hangi tarihsel gerçekliği yansıttığına ya da Batı medeniyetinin bir kurgu olup olmadığına dair sorular tartışılan hususların başında gelmektedir. Bu çalışmanın amacı; Batı […]
MUSTAFA ŞEKİP TUNÇ’UN MEDENİ FELSEFESİNDE İNSAN VE KADIN İpek Çınar Öz Mustafa Şekip Tunç’da kadın ve aile konusunu incelemek insanoğlunun sosyal, kültürel ve metafizik bir varlık olarak kendisini idrak etmesini ve var kılmasını sağlayan en önemli bilinç durumudur. Çünkü bütün insani değerler dil ile aile ortamında yaşanır ve ideal olarak benimsenir. Bu anlamda ailenin kutsallığı […]
ŞİNASİ, NAMIK KEMAL ve TEVFİK FİKRET MEDENİYET ve EDEBİYAT BAĞLAMINDA NASIL OKUNMALI? Hakan Yalap Öz 1839 Tanzimat Fermanı, Osmanlı Devleti’nin çok önce başladığı Avrupalılaşmaya yönelik değişme gayretlerinin ilk resmi sonucudur. Bu değişim süreci toplumun ve devletin her kademesinde izlenebilir. Türkiye’nin modernleşme bağlamında adından en sık söz edilenleri Tanzimat ve Servet-i Fünûn aydın/ edipleri olmuştur. Onların […]
ALİ SUAVİ’DE TERAKKİ VE MEDENİYET DÜŞÜNCESİ: MUHBİR YAZILARI Necati ÇAVDAR Öz Osmanlı Devleti’nde Tanzimat’ın idealize ettiği hedeflerin uzantısı olan siyasal ve kültürel gelişmelerden ilk etkilenenler elbette dönemin düşünürleri olmuştur. Ali Suavi de o dönemde içinde yaşadığı toplumun terakkisi konusunda keskin kalemi ve siyasi faaliyetleriyle öne çıkmış, çağının ilerisinde bir aksiyon adamı olarak sembolleşmiştir. Suavi, felsefe, […]
DİL MEDENİYET İLİŞKİSİ VE ARAPÇA ETKİSİ AÇISINDAN TÜRKÇE Kürşat EFE Öz Bir göstergeler sistemi dildeki kelimeler anlamlarını temsil ettikleri nesnelerden almazlar. Aksine bu nesnelerin ve kelimelerin aralarındaki ilişkilerden alırlar. Dil ile dünya arasında bir paralellik ya da koşutluk ilişkisi bulunmaktadır. Wittgenstein’ın dediği gibi “Dilimin sınırları dünyamın sınırlarıdır.” İnsanoğlu doğduğu zaman çevresinde hazır bulduğu ana dilinin […]
BOZKIR, ŞEHİR VE ORMAN MEKANLARININ ESKİ TÜRK KÜLTÜR VE MEDENİYETİNE YAPTIĞI ETKİLERE DAİR BAZI DÜŞÜNCELER Kürşat YILDIRIM Öz Türkler eski çağlarda birbirinden çok farklı mekanlarda yaşamışlardır. Yaşadıkları mekanlar eski Türklerin dünya görüşüne, gelenek-göreneklerine, hayat tarzlarına, toplumsal yapılarına ve genel olarak kültür ve medeniyetlerine tesir etmiştir. Bu bakımdan eski Türklerle ilgili tarih ve kültür çalışmalarında hâkim […]
BİR MEFHUM OLARAK MEDENİYET MESELESİ Süleyman DÖNMEZ Öz Uygarlık beşerîdir; medeniyet ise insanî. Beşer ve insan kavramları, eşanlamlı kelimeler değildirler. Özellikle bir ahlâk varlığı olarak insanın medeniyettin aslî unsuru olması açısından iki kavramın anlam içerikleri büyük oranda farklılaşmış durumdadır. Medeniyet çözümlememizde madde ile mânâ bütünlüğünü sağlayan bir varolan olarak insan, ahlâk açısından temellendirilmektedir. Elbet insanın […]
DEĞİŞİM SÜRECİNDE TÜRKİYE Meşkure Yılmaz Öz Dr. Mahfi Eğilmez tarafından yazılan bu kitapta Türkiye’nin değişim süreci ele alınmıştır. Bu çerçevede önce kapitalizmin gelişimi ve yaşanan siyasi ve ekonomik değişimlerden bahsedilmiş. Eski ve yeni dünya düzenleri ele alınmış. Daha sonra Osmanlı Devleti’nden devralınan yapı üzerinde durularak Türkiye’nin geçirdiği süreç anlatılarak diğer ülkelerle de karşılaştırılmıştır. Yazar bu […]
27 MAYIS 1960 SONRASI MERKEZ SAĞDA BİR SİYASAL AKTÖR OLARAK FERRUH BOZBEYLİ VE DEMOKRATİK SAĞ DÜŞÜNCESİ Murat KARATAŞ Öz Tek Parti dönemi Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) içerisinden çıkan isimlerce kurulan Demokrat Parti (DP) Türkiye’yi 1950-1960 yılları arasında tek başına yönetti. DP’nin 10 yıllık iktidarı boyunca ortaya koyduğu birçok uygulama toplumda ciddi tartışmaya sebep oldu. 27 […]
İLK MECLİS BİNASI VE MECLİSİ AÇAN SİNOP VEKİLİ MEHMET ŞERİF BEY Muzaffer YARDIMCI Öz ÖZ Türkiye’de 3. Selim zamanın da Meşveret Meclisi ile başlayan halkın yönetime katılımı, 1877’de Meclis-i Mebusan’ın açılmasıyla en büyük aşamasına ulaşmıştı. 1878 te 93 harbi nedeniyle geçici olarak kapatılan Meclisi Mebusan’ın tekrar açılması 30 yıl sonra 1908 de ilan edilen ikinci […]
KERKÜK’TEN ANADOLU’YA TÜRKÜLERDE KUŞLAR VE ÇİÇEKLER Gülşah ANDIM UÇAR, Feyzan GÖHER VURAL Öz Türk dünyasının farklı bölgelerinde sarın, tahpah, toyuk gibi isimlerle anılan halk ezgileri, Anadolu’da Türk’e ait anlamını içeren “türkü” kelimesi ile karşılanır. Türküler binlerce yıldır Türk insanı ile birlikte gelişmiş ve değişmiş; tüm duyguların, durum ve olguların dili olmuşlardır. Düğünlerde, savaşlarda ve hatta […]
NEYRİZ CUMA CAMİİ MİHRABINDAKİ BÜYÜK SELÇUKLU DÖNEMİNE AİT ALÇI SÜSLEME VE KİTABELER Kamran SOKHANPARDAZ Öz Büyük Selçuklu sanatı, İslam sanatı içinde müstakil bir kategori oluşturmaktadır. Büyük Selçukluların İran topraklarında ortaya koyduğu mimari anlayış ve biçimler Anadolu ve İslam coğrafyasının vazgeçilemez mimari özellikleri arasına girmiştir. Büyük Selçuklu mimarisinde dekorasyon malzemeleri arasında alçının yoğun bir biçimde kullanıldığı […]
Dede Korkut Adının Köken ve Anlamı Yusuf GEDİKLİ Öz Türk edebiyatının en önemli eserlerinden biri Dede Korkut’tur. Dede Korkut ad öbeğinin ikinci kelimesi şu ana değin bilginleri meşgul etse de anlamı çözülememiştir. Yazımızda Dresden yazmasında korkut sözünün yerine Vatikan yazmasında kurt sözünün konulmasından yola çıkılmış, korkut sözünün “kurt, börü” anlamına geldiği açıklanmıştır. Bunun için dört […]
HAYBER GEÇİDİ’NİN TARİHİ COĞRAFYASI ÜZERİNE BAZI NOTLAR Ferhat ÇİFTÇİ Öz Türkistan ve Hint Alt Kıtası’nı birbirine bağlayan ve Sefid Kûh (Sepin Gar) sıradağlarında yer alan Hayber Geçidi; askeri, ticari ve kültürel açılardan stratejik bir öneme sahiptir. Türk tarihi açısından da ayrı bir ehemmiyete sahip olan Hayber Geçidi, XIX. yüzyılda İngiliz Hindistanı ile Afganlar arasında sınır […]
YEDİSU’DA SOGD KOLONİLERİ VE TÜRK-SOGD ETKİLEŞİMİ Sümeyra TÜRK YILDIZ Öz VI. yüzyılın II. yarısında iktisadi, siyasi ve ticari sahada söz sahibi olmaya başlayarak, dönemin Bizans, Sâsânî ve Çin gibi büyük devletleri ile başarılı diplomatik ilişkiler geliştiren Batı Göktürk Kağanlığı, Orta Asya bozkırlarında kendi idari sistemini kurarak İpek Yolu ticaretini ve mahir Sogd tüccarlarını kontrolü ve […]