BULGAR TÜRKÇESİ ÜZERİNE ARAŞTIRMA ve İNCELEMELER 3 : KUBER KİŞİ ADI; KUVİARİS, KÜRİGİR BOY ADLARININ KÖKEN ve ANLAMLARI
Yusuf GEDİKLİ
Öz
Makalemizde Tuna Bulgar Türklerine ait üç kelime incelenmiştir. İlkin Büyük Bulgaristan’ı kuran Kobrat’ın dördüncü oğlu Kuber’in köken ve anlamı üzerinde durulmuş, sondaki -ar’ın geniş zaman eki olduğu, adın ilk hecesinde -a- > -u- değişimi vuku bulduğu ortaya konulmuştur.Bu olgu günümüz Çuvaşçasında da görülür. *Kabar’ın anlamı Türkçe “başkaldırır, isyan eder”dir. Bu anlama Hazarların Kabar “başkaldırır, isyan eder” boy birliği adından yararlanarak vardık. İkinci olarak Kuviaris boy adı incelenmiş, kelimenin *Kabar kişi adıyla bağlantılı olduğu gösterilmiştir. Anlamı “başkaldıran(lar), isyan eden(ler)”dir. Üçüncü olarak Kürigir boy adı incelenmiş, bunun Orkun yazıtlarında geçen kürä- “kaçak olmak, bağımsız olmak, yönetilmez olmak” fiilinden -gir topluluk ekiyle türeyen bir isim olduğu anlatılmıştır. Böylece Tuna Bulgar Türklerine ait üç sorunsal aydınlığa kavuşturulmuştur.
Anahtar Kelimeler
Kuber, Kuviaris, Kürigir, Kabar, Bulgar Türkleri
Kaynakça
- Fehér, Géza ; Bulgar Türkleri Tarihi, TTK y., Ankara 1984.
- Tekin, Talat ; Tuna Bulgarları ve Dilleri, TDK, Ankara 1987.
Kaynak Göster
Chicago – Gedi̇kli̇, Y . “BULGAR TÜRKÇESİ ÜZERİNE ARAŞTIRMA ve İNCELEMELER 3 : KUBER KİŞİ ADI; KUVİARİS, KÜRİGİR BOY ADLARININ KÖKEN ve ANLAMLARI”. Türk Dünyası Araştırmaları 125 (2020 ): 267-276